|
KOŚCIELECKI Jan
h. Ogończyk (zm. 1553), wojewoda łęczycki. Syn Mikołaja, woj.
kaliskiego i Anny Łaskiej, wojewodzianki sieradzkiej. Tytułował się
w r. 1532 rycerzem Grobu Chrystusowego i św. Katarzyny na Górze
Synaj, co pozwalałoby się domyślać jego wędrówki do Ziemi Św. Po
śmierci ojca A. Krzycki, bp płocki, wyznaczony niegdyś na opiekuna
Kościeleckiego i jego młodszego brata Stanisława, zalecał w r. 1535
wojewodziców względom Bony, by mogli zatrzymać w posiadaniu
królewszczyzny: Brześć Kujawski, Bobrowniki, Dobrzyń, Lipno i Rypin,
na których ich ojciec miał zapisaną wielką sumę 36 000 zł. Ponieważ
Stanisław wkrótce potem zmarł (1536), wszystkie te starostwa
zachował Kościelecki, przydając do nich w latach następnych Kowale,
Gniewków (1537), Nową Nieszawę (1543), Piołunów i Pilchowo w pow.
radziejowskim (1546), Skarszewo i Linne w ziemi dobrzyńskiej,
wreszcie w r. 1548 trzyletnią dzierżawę cła wodnego włocławskiego,
prolongowaną w r. 1550. Była to wyjątkowo wielka kumulacja starostw
w jednej ziemi. Kościelecki był w r. 1531 podkomorzym dobrzyńskim.
Ożenił się zapewne t.r. z Anną Tęczyńską, córką Zbigniewa,
podkomorzego krakowskiego i Katarzyny z Pleszewa, wdową po Mikołaju,
księciu opawskim i raciborskim, która mu wniosła rozlegle dobra
pleszewskie w pow. kaliskim. Jej brat Jan Tęczyński zrzekł się
podkomorstwa krakowskiego, które 4 VI 1532 r. dostało się
Kościeleckiemu. |
Posiadł też wskutek cesji szwagra dzierżawy pewnych
wsi królewskich w pow. przemyskim i wiślickim. Jako podkomorzy
krakowski popadł w zatarg z M. Cikowskim, kaszt, sądeckim, któremu
usiłował odebrać prawo wyznaczania rajców w Bochni i czuwania nad
tamtejszym sądownictwem. O publicznej działalności Kościeleckiego,
oddanego głównie administrowaniu swych dóbr dziedzicznych i starostw
oraz zajętego mnogimi procesami, niewiele można powiedzieć. W
październiku 1534 r. wraz z ks. Janem Tarnowskim, synem hetmana,
wysłany przez grupę senatorów, jeździł na Węgry do króla Jana Zapoły
i starał się o uwolnienie więzionego tam swego wuja Hieronima
Łaskiego, woj. sieradzkiego. Wrócił w listopadzie nic nie
osiągnąwszy. Mianowany 20 XII 1542 r. wojewodą inowrocławskim,
podpisał na sejmie krakowskim wraz z innymi senatorami ustawę o
lustracji wojskowej. Należał do grupy panów, którzy zwerbowani przez
Mikołaja Radziwiłła Czarnego i hetmana Jana Tarnowskiego, witali we
wrześniu 1548 r. w Łukowie królową Barbarę. Kościelecki został 6 IV
1552 r. wojewodą łęczyckim. Był gospodarzem nader ruchliwym (w
trzymanych starostwach na wielką skalę wykupywał wójtostwa i
sołectwa), ale nierzadko ciężkim dla poddanych i sąsiadów. Stąd
mnogie procesy i wyroki skazujące. Biskup Andrzej Zebrzydowski,
wstawiając się za nim do króla i marszałka Piotra Kmity, pisał, iż
to
płynie ze złej woli ludzi turbujących infamiami stan senatorski. O
wystawności życia Kościeleckiego świadczy suma 1000 talarów wydana
na zakup skórek sobolowych, z której kwitował go w r. 1553 Łariwon
Korpołowicz, kupiec z Wielkiego Nowogrodu.
K. zmarł w r. 1553 między 19 VIII a 18 X, nie pozostawiając
potomstwa. Po śmierci pierwszej żony (do końca życia tytułowanej od
czasu do czasu «księżną») ożenił się krótko przed 27 VIII 1552 r. z
Katarzyną z Górków, córką Andrzeja, kasztelana
poznańskiego i starosty generalnego wielkopolskiego. Wyszła ona
powtórnie za Rafała Działyńskiego, kasztelana Brzesko - kujawskiego. |
|
|